Uit de stukken blijkt dat het in het gesprek tussen VVD-leider Rutte en de verkenners wel degelijk is gegaan over CDA-Kamerlid Omtzigt.
Het debat is vandaag opnieuw twee keer uitgesteld en begon uiteindelijk om 13.30 uur. Rutte riep gisteren op het niet te emotioneel te maken.
CDA-Kamerlid Omtzigt, over wie het zinnetje 'functie elders' gaat, noemde het memo van de oud-verkenners een belediging van de kiezer.
37 MINUTEN GELEDEN
Kritische Hoekstra: 'Wat waren die verkenners aan het doen?, nieuwe aanpak formatie
Ook Hoekstra spreekt voor het eerst als CDA-fractievoorzitter en begint met de opmerking dat "we totaal voor aap staan". Hij vindt dat de oud-verkenners hun boekje te buiten zijn gegaan tijdens hun gesprekken. Hun taak was het verkennen van wie met wie wil regeren. Het bespreken van Kamerleden valt daar niet onder. "Wat dachten de verkenners dat ze aan het doen waren?". Hij eist excuses van hen aan Pieter Omtzigt, de Tweede Kamer en het CDA.
Hij vindt dat het formatieproces moet veranderen. Het staatshoofd heeft lange tijd de formatie gedaan. "Als je de ravage bekijkt, kun je je afvragen of het er beter op is geworden."
ÉÉN UUR GELEDEN
Kaag: ik zeg nog niets over het wel of niet steunen van Rutte, 'rust houden'
Oppositiepartijen Denk en de Partij voor de Dieren willen nu al weten of D66 bereid is om Rutte uiteindelijk te steunen en samen door te gaan met de vorming van een nieuw kabinet. "U gaat een weekendje reflecteren en daarna gaat u Rutte weer premier maken", zei Denk-fractievoorzitter Azarkan. Kaag is het daar niet mee eens en ze benadrukt het belang van "rust houden". Ze wil Rutte de ruimte geven om extra uitleg te geven en het beschadigde vertrouwen te herstellen. Tegen Ouwehand van de Partij voor de Dieren zegt ze: "Misschien ben ik te oud om me op te laten jagen. Maar dit is mijn manier van werken." Caroline van der Plas (BBB) vraagt of ze Rutte nog op zijn woord gelooft. Kaag noemt dat "een hele moeilijke vraag. Ze verwacht straks in het debat "meer fundamentele richting" van Mark Rutte.
Hoe premier/VVD-leider Rutte vecht voor het vertrouwen om door te kunnen
Het vertrouwen in demissionair premier en VVD-fractievoorzitter Rutte heeft een dieptepunt bereikt en daarom vecht hij in de Tweede Kamer om dat terug te winnen. Zo ongeveer de hele Kamer legt hem al sinds het begin van de middag het vuur na aan de schenen in een debat in de Tweede Kamer. Dat zou een debat worden met de oude verkenners naar aanleiding hun veelbesproken gefotografeerde memo, maar Ollongren en Jorritsma zijn nog niet aan het woord gekomen.
Waar het om draait zijn de vier woorden 'Positie Omtzigt, functie elders' op het papier. Rutte heeft een week volgehouden dat hij niets gezegd heeft over CDA-Kamerlid Omtzigt tegen de verkenners en dat hij dus niet de bron kon zijn van die opmerking op het gewraakte A4'tje. Maar vanochtend bleek wat anders uit de gespreksverslagen. "Ik heb me dat achteraf verkeerd herinnerd", zei Rutte daarop. En ook: "Ik heb niet gelogen".
“
Hier scheiden onze wegen.
Sigrid Kaag
Maar dat gaat er niet in bij de nieuwe Kamer. Een aantal oppositie-fractievoorzitters noemt Rutte ronduit een leugenaar. Niet verwonderlijk, want kritisch zijn op de zittende macht hoort bij het takenpakket van de oppositie. Maar ook Ruttes (nu nog) coalitiegenoten zijn niet mild. CDA-leider Hoekstra, die het opneemt voor "zijn" Omtzigt spreekt van een "totale rotzooi".
D66-leider Kaag (waarmee Rutte ook deze formatie in wilde) gebruikte de niet mis te verstane frase "hier scheiden onze wegen". Overigens hintte ze er tegelijkertijd op dat Rutte eraan kan werken "het vertrouwen weer terug te krijgen".
Patroon van vergeetachtigheid
Maar waar Kaag ook over sprak was een patroon van vergeetachtigheid. En daar zit ook volgens veel andere partijleiders de pijn. Want Rutte heeft vaker gezegd dat hij ergens "geen herinnering" aan heeft. GroenLinks-leider Klaver somde wat voorbeelden op: dividendmemo's, Teevendeal, Hawijabombardement en Zijlstra's ontmoeting met Poetin. "Iedere keer dat u in de problemen komt, laat uw geheugen u in de steek." Rutte riposteerde dat hij voor al die keren een verklaring had.
Maar de vraag die nu voorligt in het debat is of Rutte de rest kan overtuigen dat hij te vertrouwen is. PVV-leider Wilders heeft aan het begin van het debat een motie van wantrouwen ingediend tegen de premier. "U staat helemaal alleen, ik hoor van niemand steun voor uw verhaal."
Steeds feller
Hoewel kabinet-Rutte 3 al demissionair is, kan de motie uitdraaien op het wegsturen van de minister-president. Naar verwachting wordt er vandaag nog over gestemd (maar goed, de verwachtingen zijn de afgelopen dagen al vaker niet waargemaakt).
Interessanter misschien is de vraag of de Tweede Kamer nog wil dat Rutte het voortouw neemt in deze formatie. Met andere woorden: is hij geloofwaardig genoeg om nog een keer premier te worden? Het mag duidelijk zijn: Rutte vindt van wel, en dat verdedigt hij naarmate het debat vordert steeds feller. "Ik ben niet iemand die zijn collega's belazert. Het is aan u of u mij gelooft."
Of de Tweede Kamer dat in meerderheid doet, moet later blijken.
Rutte wil "dolgraag" de komende jaren door:
Rutte in het nauw, vertrouwensvraag hangt boven debat
Demissionair premier en VVD-leider Rutte heeft naar eer en geweten de pers te woord gestaan. Dat heeft hij vanmiddag in de Tweede Kamer verklaard. Hij zei vorige week tegen de NOS dat hij in een gesprek met de verkenners niet over CDA-Kamerlid Omtzigt heeft gesproken. Rutte erkende dat dat een fout was.
"Ik heb me dat achteraf verkeerd herinnerd en ik betreur dat zeer", aldus de premier vandaag. Hij ontkent dat hij heeft gelogen.
Rutte: ik heb het me verkeerd herinnerd
Vanochtend kwam uit de vrijgegeven formatiestukken naar voren dat Rutte tegenover de verkenners heeft geopperd Omtzigt minister te maken.
PVV-leider Wilders vindt dat VVD-voorman Rutte "keihard" heeft gelogen en dat hij moet opstappen. Meteen in het begin van het debat over de formatie diende hij een motie van wantrouwen tegen Rutte in.
Ongeloofwaardig
"Rutte heeft geprobeerd een uitstekend functionerend Kamerlid onschadelijk te maken", zei Wilders. Volgens de PVV-leider is Rutte "dronken van de macht", maar heeft de waarheid hem ingehaald. Wilders zei dat Rutte zelf naar een functie elders moet uitzien. Hij verwees daarmee naar de passage uit de notitie van verkenner Ollongren waarin stond: "positie Omtzigt, functie elders".
Ook anderen vinden de verdediging van Rutte ongeloofwaardig, mede omdat hij vaker in debatten heeft gezegd dat hij dingen achteraf niet meer weet. D66-leider Kaag wilde weten of Rutte zich niet heeft afgevraagd of hij het met de verkenner over Omtzigt heeft gehad.
Kaag tegen Rutte: het is een patroon
Kaag zei dat er schade is ontstaan en voegde eraan toe dat de afgelopen jaren een "patroon van vergeetachtigheid" is ontstaan: "Hoe kunt u in de grootste crisis die we hebben in Nederland het vertrouwen dat weer geschaad is alsnog herstellen?"
Rutte herhaalde dat hij een verkeerde herinnering heeft aan het gesprek met de verkenners, maar volgens hem is wat in de tekst staat "precies hoe de VVD erin zit". Hij voegde eraan toe dat de VVD geen opvatting heeft over wat Omtzigt moet gaan doen na de verkiezingen.
Wel met Hoekstra gepraat over Omtzigt
Hij erkende wel dat hij nog voor zijn gesprek met de verkenners met CDA-leider Hoekstra over een mogelijke ministerspost voor Omtzigt in een toekomstig kabinet heeft gesproken. "Ik heb tegen Hoekstra gezegd dat de VVD geen bezwaar heeft tegen Omtzigt als minister, als dat de wens van het CDA zou zijn. De enige verklaring die ik heb is dat dat in mijn hoofd zat, maar ik heb er geen enkele
Kaag tegen Rutte: het is een patroon
Kaag zei dat er schade is ontstaan en voegde eraan toe dat de afgelopen jaren een "patroon van vergeetachtigheid" is ontstaan: "Hoe kunt u in de grootste crisis die we hebben in Nederland het vertrouwen dat weer geschaad is alsnog herstellen?"
Rutte herhaalde dat hij een verkeerde herinnering heeft aan het gesprek met de verkenners, maar volgens hem is wat in de tekst staat "precies hoe de VVD erin zit". Hij voegde eraan toe dat de VVD geen opvatting heeft over wat Omtzigt moet gaan doen na de verkiezingen.
Wel met Hoekstra gepraat over Omtzigt
Hij erkende wel dat hij nog voor zijn gesprek met de verkenners met CDA-leider Hoekstra over een mogelijke ministerspost voor Omtzigt in een toekomstig kabinet heeft gesproken. "Ik heb tegen Hoekstra gezegd dat de VVD geen bezwaar heeft tegen Omtzigt als minister, als dat de wens van het CDA zou zijn. De enige verklaring die ik heb is dat dat in mijn hoofd zat, maar ik heb er geen enkele herinnering aan dat ik het ook heb opgebracht bij de verkenners."
Hij zei ook dat hij niet iemand is die collega's belazert en dat hij ook geen motief zou hebben om geheim te houden wat hij over Omtzigt heeft gezegd. "Ik baal ervan en ik vind het ruk dat ik me het niet herinner", voegde hij eraan toe. Rutte zei verder dat hij leiding wil blijven geven aan een coalitie en dat hij juist een reputatie heeft als betrouwbare gesprekspartner.
Hoekstra beschreef in het debat de situatie als een "totale rotzooi". Hij erkende dat hij met Rutte over Omtzigt heeft gepraat. "Maar hoe kan het nou dat dat gesprek hem helder voor de geest staat, maar dat hij en de verkenners zich niet herinneren dat het ook op die maandag over Omtzigt is gegaan?" Met het gesprek van maandag doelde Hoekstra op de ontmoeting van Rutte met de verkenners.
"Via via"
In het debat zei Rutte ook dat hij vanochtend om 7.30 uur "via via" heeft gehoord dat hij het volgens het verslag over een ministerschap van Omtzigt heeft gehad. Hij is niet, zoals andere fractievoorzitters, naar het kantoor van de verkenners gegaan om het verslag na te kijken.
Rutte wilde niet zeggen door wie hij op de hoogte is gesteld: "Dat was vertrouwelijk." Hij vindt het wel ongelukkig dat dit zo is gelopen, maar hij benadrukte dat hijzelf al eerder had aangegeven dat hij het verslag van de gesprekken met de verkenners zou accepteren en dat het hem geen voordeel heeft opgeleverd dat hij het eerder wist.
De Kamer zet grote vraagtekens bij deze gang van zaken, ook omdat het toch al de hele tijd over vertrouwen gaat.
Rutte onder vuur, zou eerder stukken hebben ingezien dan rest
Volgens politiek verslaggever Ron Fresen is de grote vraag in het debat of Rutte duidelijk kan maken dat hij nog geloofwaardig als premier kan doorgaan, zeker nu door de Toeslagenaffaire bij veel mensen het vertrouwen in de overheid op de proef is gesteld.
In de formatiestukken staat dat de VVD "opnieuw een brug wil slaan tussen mensen die de overheid minder nodig hebben en vertrouwen hebben in die overheid en mensen die dat niet hebben en de overheid juist hard nodig hebben".
En verslaggever Arjan Noorlander legt uit waarom de Kamer boos is op Rutte.
Verslaggever Arjan Noorlander legt uit waarom de Kamer boos is op Rutte
In het debat pleitte D66-fractievoorzitter Kaag ervoor een nieuwe verkenner te benoemen, in plaats van de huidige verkenners Koolmees en Van Ark. Dat moet volgens Kaag iemand zijn "van gezag, op grote afstand van de politiek". Volgens haar is dit het moment om na deze "enorme vertrouwenscrisis" een nieuwe koers in te slaan.
Ook CDA-voorman Hoekstra wil één verkenner, met meer afstand van de politiek. "Dat is de enige manier om een schone lei te creëren, en een eind te maken aan de chaos waar we nu al twee weken in verzeild zijn geraakt."
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten