Na dagen van beschietingen, raketaanvallen en bombardementen over en weer tussen het Israëlische leger en de militante beweging Hamas, dreigt nu een grondoorlog. Israël heeft aan de grens met de Gazastrook duizenden reservisten en zwaar militair materieel klaargezet. Sinds gisteren gebruikt het leger tanks om vanaf de grens doelen van Hamas te beschieten.
De laatste keer dat een echte grondoorlog plaatsvond, was in de zomer van 2014. In de vijftig dagen dat het geweld toen aanhield, vielen aan Palestijnse kant meer dan 2100 doden, van wie de overweldigende meerderheid burgers. De Israëliërs telden 73 dodelijke slachtoffers, onder wie zeven burgers.
"Maar ook al is Israël militair vele malen superieur aan Hamas, bij een grondoffensief hebben ze echt wat te verliezen", zegt Goos Hofstee, die zich bij onderzoeksinstituut Clingendael bezighoudt met veiligheid in het Midden-Oosten. De vraag is of premier Netanyahu daartoe bereid is.
Grondoffensief misschien niet nodig
Het doel bij elke Israëlische aanval, in de lucht of op de grond, is om Hamas te beschadigen. "Ze willen de plekken raken waar raketten worden gemaakt, maar ook het strategische tunnelsysteem onder de grond", zegt Hofstee.
Of daar een grondoffensief voor nodig is, is nog maar de vraag. "Israël heeft veel informatie over de Gazastrook. Als ze weten waar bijvoorbeeld de fabriek staat waar Hamas raketten maakt, kunnen ze die raken met luchtaanvallen en beschietingen vanaf de grens en is een grondoorlog niet nodig."
Ook voor specifieke operaties, zoals het uitschakelen van kopstukken van Hamas, is een groot grondoffensief volgens haar niet de beste optie. "Dat gaat beter met luchtaanvallen, of met een speciaal uitgeruste eenheid die daarvoor is opgeleid. Niet met 4000 militairen."
Overigens maakte het Israëlische leger donderdag melding van "lucht- en grondtroepen" die zouden aanvallen in de Gazastrook. Dat bericht werd massaal opgepikt door internationale media. Later suggereerden de Israëlische kranten The Jerusalem Post en Haaretz dat het ging om een tactische zet om te zien hoe Hamas zou reageren op het bericht dat een grondoffensief was begonnen. Strijders van Hamas en Islamitische Jihad trokken zich na de berichten terug in het tunnelnetwerk dat gebruikt wordt voor militaire doeleinden. Dat werd daarop zwaar gebombardeerd.
Netanyahu is onvoorspelbaar
Strategisch klinkt zo'n grondoffensief voor Israël dus als een slecht idee. Want al is het Israëlische leger vele malen beter uitgerust dan Palestijnse militanten in Gaza; bij een guerrilla-oorlog op de grond is het leger toch in het nadeel. Zonder luchtsteun, in een ondergronds gangenstelsel dat ze niet kennen, zijn Israëlische militairen kwetsbaar.
Toch is de situatie onvoorspelbaar. Dat komt doordat premier Netanyahu, die de troepen aanstuurt, niet alleen militaire factoren in overweging neemt. Ook de politiek speelt mee. Omdat het al jaren niet lukt om in Israël een nieuwe regering te vormen, is Netanyahu op dit moment demissionair premier. Zodra hij die positie verliest, moet hij mogelijk naar de gevangenis omdat er enkele fraude-aanklachten tegen hem lopen.
En dus is de premier er veel aan gelegen om populair te blijven onder de Israëlische bevolking. Hofstee: "Om ervoor te zorgen dat hij niet zwak lijkt, kan het zijn dat Netanyahu keuzes maakt waarvan je zou zeggen dat ze militair helemaal niet nodig zijn."
Internationale gemeenschap
Om dezelfde reden maakt ook de verontwaardiging in de internationale gemeenschap weinig indruk op Netanyahu. Ondanks de Israëlische onbewogenheid proberen onder meer Egypte en de Verenigde Naties om het conflict te deëscaleren.
Ook de Verenigde Staten proberen te bemiddelen. Gisteravond kwam topdiplomaat Hady Amr aan in Israël. Hij spreekt met zowel Israëlische als Palestijnse vertegenwoordigers om beide partijen te bewegen tot een staakt-het-vuren.
Het initiatief daarvoor ligt doorgaans bij Israël, zei de Nederlandse oud-diplomaat Robert Serry gisteravond in Nieuwsuur. "Meestal moet er gewacht worden tot Israël besloten heeft dat het nu wel genoeg is. Dan wordt het mogelijk om tot een soort bestand te komen."
Robert Serry was zelf van 2007 tot 2015 VN-gezant in het Midden-Oosten, en probeerde toen zelf uit alle macht om de Israëliërs en Hamas tot een wapenstilstand te brengen. Hoewel de escalatie van geweld dit keer veel sneller is gegaan dan in 2014, ziet Serry verder wel veel parallellen. "Het is alsof ik naar een film zit te kijken die ik al drie keer heb gezien."
Schade opmeten
Wanneer er een bestand komt, en of er daarvoor nog een grondoffensief komt, is onduidelijk. Midden-Oostenexpert Goos Hofstee schat in dat het voorlopig nog even bij spierballentaal blijft. "De kosten van een daadwerkelijke invasie zijn misschien nog te groot. Maar ik weet niet hoever Netanyahu bereid is te gaan."
Pas wanneer de wapens zwijgen, kan de schade van de zoveelste geweldsgolf in Israël en de Gazastrook worden opgemeten. Oud-gezant Serry: "Dan moet Gaza weer worden opgebouwd. Nu al voor de vierde keer."Inwoner Gaza: 'We werden verrast door een angstaanjagende explosie'
Het Israëlische leger zegt op Twitter verder dat het kantoor van een hoge Hamascommandant is geraakt. Niet duidelijk is of daarbij slachtoffers zijn gevallen.
Hamas, de groepering die sinds 2007 aan de macht is in Gaza, heeft vanuit de Gazastrook opnieuw raketten afgevuurd op Israël.
Op beelden uit Gaza is het afvuren van die raketten te zien. Ook zijn er explosies te horen en te zien na aanvallen van Israël:Voor vijfde nacht op rij beschietingen Israël en Hamas
In verschillende steden in Zuid-Israël klonk ook vanochtend en vanmiddag weer het luchtalarm, melden Israëlische media. Dat was ook afgelopen nacht het geval. In Ashdod en Sderot, vlak bij de Gazastrook, richtten raketten aanzienlijke schade aan. In Beër Sjeva werd een gebouw geraakt door raketscherven. Er zijn volgens Israëlische kranten geen berichten over doden of gewonden.
VS gaat bemiddelen
Persbureau Reuters schrijft op basis van Palestijnse gezondheidsautoriteiten dat er sinds maandag zeker 136 doden zijn gevallen in Gaza, onder wie 34 kinderen en 21 vrouwen. In Israël zijn zeker 8 dodelijke slachtoffers gevallen, meldt Reuters, onder wie twee kinderen.
Ondertussen heeft de VS zich nadrukkelijker opgeworpen als bemiddelaar. De Amerikaanse topdiplomaat Hady Amr landde gisteravond in Tel Aviv met als doel de partijen om de tafel te krijgen.
Gisteren mislukte een Egyptische bemiddelingspoging nog, maar inmiddels zijn er volgens NOS-correspondent Ankie Rechess signalen dat zowel Hamas als Israël te bewegen is naar in ieder geval een wapenstilstand. "Het lijkt er een beetje op dat iedereen aan het eind van zijn Latijn is", zegt Rechess in het NOS Radio 1 Journaal.
'Grondoffensief van de baan'
Ze verwacht verder niet dat Israël een grondoffensief zal starten. De afgelopen dagen bereidde het land zich daar nadrukkelijk op voor, onder meer door tanks en soldaten op te stellen nabij de grens met de Gazastrook. "Maar die zijn daar eigenlijk neergezet als intimidatie richting Hamas."
Rechess legt uit dat een grondoffensief allesbehalve de voorkeur heeft van Israël. "Dat wordt dan een stadsoorlog, waarbij ze met tanks door die kleine steegjes moeten en het zal tot enorm veel slachtoffers leiden aan beide zijden. En de grootste zorg van Israël is dat er in die steegjes soldaten worden gekidnapt. Daarna kan Hamas hoge prijzen eisen van Israël."
Er zal nog wel flink moeten worden onderhandeld voor deëscalatie. Vrijdag sloeg het geweld van de Gazastrook over op de Westelijke Jordaanoever. Nieuwszender Al Jazeera schrijft dat duizenden Palestijnen in de stad Nablus de straat op gingen om te protesteren tegen Israël. Bij gewelddadigheden kwamen volgens Palestijnse gezondheidsbronnen elf mensen om het leven.
Ook in verschillende Israëlische steden raakten betogers slaags met Israëlische ordetroepen. Zo was het in de stad Lod opnieuw onrustig, ondanks de avondklok. In de wijk Jaffa in Tel Aviv werd een brandbom gegooid op een gebouw waarin Arabische families wonen, schrijft persbureau DPA. Daarbij zou een 12-jarig jongetje gewond zijn geraakt.
NOS op 3 legt je in deze explainer uit waarom het geweld nu weer oplaait:
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten